Oorlogsbelevenissen van AC Sijs

DE BELEVENISSEN NA DE BEVRIJDING.

4.1 De oproep voor de OD

Enkele dagen na de bevrijding werd de OD  (ordedienst) in Axel opgericht. Personen die in militaire dienst hadden gezeten tijdens de mobilisatie, dienden zich te melden op het stadhuis en vervolgens in het pand van Kaatje Jans. Dat pand was op dat moment het hoofdgebouw  van de OD Dit melden moest gebeuren bij generaal Kruls. Adriaan moest zich ook melden. Verder konden ook vrijwilligers  zich aanmelden.

NSB’ers, indien nog niet zelf op de vlucht geslagen, werden gevangen genomen door de OD .                                              

Adriaan en nog een aantal OD’ers kregen elk ongeveer 10 van deze NSB’ers onder hun hoede.

Adriaan kreeg  de graven toebedeeld bij de Liniedijk ( aan het eind van het straatje waar momenteel het keerpunt is voor de bussluis). Deze graven lagen in het land en naast het spoor. De NSB’ers moesten de graven met de hand en schop opgraven en de lichamen aan de kant van de weg leggen. Sommige lichamen lagen slechts 20 cm diep.

Gezien het feit dat deze lichamen hier al meerdere dagen lagen, was de stank ondragelijk.

Volgens Adriaan is er zelfs een OD’er gestraft omdat hij de zeep voor zichzelf had gehouden, hetgeen een gevaar voor de volksgezondheid op kon leveren. Deze klus heeft een aantal dagen geduurd.

Wat Adriaan verder opviel was dat de bomen rond dit gebied allemaal zwaar beschadigd waren door de zware gevechtshandelingen die hier hadden plaatsgevonden.

Kort na zijn dienen bij de OD gaf Adriaan zich vrijwillig op bij de hulppolitie.  Dit gebeurde bij commandant Goud.

Deze mannen zijn later (!)opgepakt. Adriaan kreeg hier ook nog gezeur over omdat de mannen zeiden dat hij had gezegd dat ze dat hout mee mochten nemen , hetgeen natuurlijk helemaal niet waar was!

Adriaan heeft ongeveer drie maanden dienst gedaan bij de hulppolitie.

Nadat Adriaan drie maanden bij de hulppolitie was geweest, had hij het daar wel gezien.

Het is dan inmiddels januari 1945. Door wat aanmoedigingen van jongens die hij kende, meldde Adriaan zich uiteindelijk aan bij de Grenswacht. In eerste instantie was hij dit nog niet echt van plan

De Grenswacht was opgericht door de Binnenlandse Strijdkrachten onder leiding van Z.K.H Prins Bernhard. Adriaan meldde zich aan bij de sigarenwinkel van de oud NSB’er (!)Van Dorselaar in Axel. Dit pand bevond zich in de Noordstraat en was door de Grenswacht in beslag genomen. Het aanmelden was vrijwillig en kon alleen als je daarvóór in militaire dienst had gezeten.

Hier in Axel werd ook het militair(!) paspoort uitgegeven. Gezien het feit dat de grenswacht een initiatief was van het Engelse leger was dit paspoort ook een Engels legerpaspoort.

Op de voorkant is dan ook te lezen ;Army book 64.  Soldier’s service and paybook.

Fig. 23 is een scan van de binnenzijde van dit paspoort.

Fig.23 Militair paspoort van de grenswacht.

Op de stempels is af te lezen dat Adriaan viel onder Compagnie Terneuzen van de dienst Grensbewaking. Ook hier in Axel kreeg Adriaan zijn uniform uitgereikt. Dit uniform was een Engels legeruniform. Op beide mouwen zaten bij dit uniform op bovenarmhoogte mouwemblemen genaaid.’Straatnamen’ werden deze ook wel genoemd.

Op de linkerarm stond ‘grenswacht’ en op de rechtermouw stond ‘frontierquard’.

Vanuit Axel werd Adriaan met nog tweeëndertig mannen overgeplaatst naar Sint-Jansteen.

Hier werden ze ondergebracht in een burgerhuis. Dit huis was van de gezusters Plasschaert. Zij hadden vier huizen in hun bezit. Drie werden er gevorderd. Het huis waar ze zelf in woonden, moesten ze verlaten omdat dit het grootste was. Ze moesten verhuizen naar één van hun drie andere woningen.

Dit gebeurde onder leiding van de Engelse legertroepen.   Er werd die tijd door Adriaan regelmatig wat ‘gescharreld’.

Zo heeft Adriaan de vloerbedekking uit de gevorderde fietsenmakerwoning ‘gevorderd’ en tijdens zijn verlof mee naar Axel genomen.

Dit was een doorvoerkamp voor Duitse gevangenen, die verder vervoerd moesten worden naar kampen in Duitsland.

Dit kamp bestond uit ongeveer uit 40 barakken. Adriaan heeft uit één van deze barakken nog een houten krukje meegenomen. Dit werd achter op de motor meegenomen naar Gramsbergen.
Dit krukje heeft nog jaren dienst gedaan bij Adriaan thuis.

Fig.25

Adriaan is in deze periode ook nog getrouwd met zijn vriendin Julia.

Dit was op 23 mei 1945.
Het uniform van de Binnenlandse Strijdkrachten was zijn trouwkostuum.

Tijdens zijn verblijf rond Gramsbergen, is Adriaan bij toeval de Poolse tankbestuurder die hij bij de bevrijding van Koewacht ontmoette bij het ouderlijk huis van Julia (zie ook H3.1) nogmaals tegengekomen met zijn tank. Dit gebeurde in Coevorden. Adriaan herkende hem direct aan zijn witte pantoffels, ook de tankchauffeur herkende Adriaan nog.                                                                                                                                                                                    In augustus 1945 werd Adriaan overgeplaatst naar Rotterdam bij het zeefront.

De taak hier was het wachtlopen op inbeslaggenomen Duitse schepen zodat deze niet konden wegvaren. Deze schepen lagen aan de Loydkade.

Op het schip waar Adriaan wacht liep zat een grote Duitse brutale Luftwaffe officier. De Duitse zeelui vertelden dat hij trots was dat hij aan het bombardement van Rotterdam had meegedaan.

Deze officier had mooie warme laarzen, ongeveer maat 45. Adriaan liet hem deze laarzen uitdoen en wisselde deze met zijn schoenen (maat 43) en liet hem toen met deze schoenen aan rondjes lopen over het scheepsdek  Na de oorlog heeft hij de laarzen aan zijn broer Petrus gegeven. Tevens heeft Adriaan van de officier zijn koppelriem nog afgepakt.

Fig. 27 is een afbeelding van deze koppelriem. Het hakenkruis onder de adelaar heeft hij

weg gevijld maar is aan de binnenzijde nog duidelijk zichtbaar.

Fig.27  Koppelriem door Adriaan afgepakt van een Duitse Luftwaffe officier.

De officier is later nog op de Kruiskade in Rotterdam neergezet nadat de bevolking wist van zijn deelname aan het bombardement op hun stad.

Boven hen in dat gebouw sliepen zeelui uit Nederlands-Indië. Deze mannen waren afkomstig van getorpedeerde schepen.

Adriaan had in Gramsbergen een jong katje meegenomen bij een boer en hield dit bij zich in Rotterdam. Echter na een verlof  bleek dat de zeelui die boven Adriaan in het havengebouw zaten dit katje hadden opgegeten!                                                                                                                                           Als Adriaan met verlof ging, (!)reden ze met vrachtauto’s via Antwerpen mee naar huis.                                                                                                       Hij kocht dan bij terugkomst in Heikant bij café/ winkel ‘de Bout’, 10 tot 20 kilo tabak. Tijdens zijn verlof werd dit in jerrycans gedaan. Deze werden via de onderkant gevuld, er was een vuldop met schroefdraad in gemonteerd. Na zijn verlof gingen deze jerrycans mee terug en verkocht Adriaan deze smokkelwaar op de zwarte markt op de Kruiskade. Ook kocht hij sigaretten van zijn collega’s voor 10 cent en verkocht ze voor 20 cent!

Toen in 1945 het nieuwe geld kwam, kreeg iedereen in Nederland een tientje uitgereikt, Adriaan had enkele dagen later door  deze handel al 700 gulden!!

Uiteindelijk is Adriaan afgezwaaid. Het was de bedoeling dat Adriaan en zijn collega’s weer !! overgeplaatst zouden worden naar Zeeuwsch-Vlaanderen.

Op verzoek van zijn vrouw Julia is hij ermee gestopt.

Zijn militair tenue heeft hij in Axel ingeleverd bij het stadhuis.

Fig.28 Herdenkingsspeld van de Binnenlandse strijdkrachten.